Pojazd do nauki jazdy - samochód specjalnie przystosowany do prawidłowego, optymalnie kontrolowanego procesu nauczania praktycznej jazdy samochodem w warunkach symulacyjnych (trenażer) i rzeczywistych

Wyposażenie składa się: z tandemu, czyli możliwości jazdy z lewego i prawego stanowiska kierowania. Pojazd (wykonano cztery prototypy) posiada dwa koła kierownicze sprzężone ze sobą; dwie stacyjki; dwa przełączniki kierunkowskazów; wspólną (w podłodze) dźwignię przekładni biegów; dwa pedały sprzęgła; dwa pedały gazu i dwa pedały hamulca.

Ponadto pojazd jest wyposażony w specjalny elektroniczny ekran do nauczania i psychologicznego modelowania manualnych struktur czynnościowych kierowcy samochodowego. Pulpit sterowniczy w połączeniu z ekranem do symulowanych treningów „suchego pedalarzu” na postoju przed samodzielną jazdą rzeczywistą. Pojazd jest wyposażony w specjalny klosz różowy z napisem NAUKA, podświetlony żarówką i zainstalowany na dachu samochodu. Wyróżnienie tego pojazdu wyżej opisanym kloszem i napisami NAUKA na bokach samochodu sprawia w rzeczywistym ruchu drogowym wyrozumiałe tolerowanie niepowodzeń. Chodzi o to by w przypadkach niepowodzenia „uczenia” inni użytkownicy drogi nie zakłócali procesu nauczania i uczenia się praktycznej jazdy, sygnałami klaksonu ponaglającymi i tak silne zestresowanego ucznia. Opis pojazdu i specjalne oświetlenie klosza na dachu powoduje w przypadkach niepowodzeń życzliwe tolerowanie ewentualnych zakłóceń w ruchu drogowym, wynikających z procesu nauczania praktycznej jazdy samochodem. Wyżej opisane materialne środowisko dydaktyczne łącznie z edukatorem kinestezji2, umożliwia stosowanie metody progresji częściowej w nauczaniu jazdy u tych uczniów, którzy nie są w stanie jednocześnie opanować wszystkich czynności związanych ze sprawną samodzielną nauką jazdy w warunkach normalnego ruchu drogowego. W tym temacie badawczo-eksperymentalnym wykonałem 6500 godzin eksperymentu z dwoma grupami uczniów. W grupie A-eksperymentalnej 50 osobowej i w grupie B-kontrolnej, także 50 osobowej nauczanej metodą tradycyjną, na pojazdach znanych, posiadających tylko drugi pedał hamulcowy.

Badania eksperymentalno-porównawcze realizowałem w 15 strukturach czynnościowych kierowcy samochodowego.

Cele poznawcze obejmowały wymiar dydaktyczny, psychologiczny i psycho-neurofizjologiczny, od prostego związku czasowego z rozumieniem pojęcia struktury czynności, poprzez stereotyp dynamiczny i nawyk w mistrzowskim wykonaniu jazdy samochodem, aż po przebieg prądów czynnościowych z doświadczonego mózgu nauczyciela, drogami nerwowymi (eferentnymi) do struktur wykonawczych w kończynach górnych i dolnych ucznia. I odwrotnie drogami aferentnymi od struktur wykonawczych ucznia do oceny w mózgu nauczyciela i ewentualnej korekty struktury wykonania czynności ucznia w bezpośrednim sprzężeniu antropo-cybernetycznym. To jest szeroko wykorzystany transfer dodatni z doświadczeń nauczyciela na modelowanie umiejętności ucznia, poprzez sprzężone koła kierownicze. Samochód z drugim kołem kierowniczym jest stosowany tylko w I etapie, stanowiącym 1/3 ogólnego czasu nauczania praktycznej jazdy samochodem. W II i III etapie nauczania praktycznej jazdy w warunkach rzeczywistych odbywa się na pojeździe samochodowym do nauki jazdy bez drugiej kierownicy. Chodzi o to, by nie tworzyć oczekiwań interwencyjnych w trudnych sytuacjach w ruchu drogowym. Kształcenie nawyków w ujęciu psychologicznych struktur czynnościowych i psychofizjologii układu nerwowego, między innymi na przykładzie szkolenia kierowców i w rehabilitacji psycho i neurofizjologicznej i innych czynności manualnych, w opisie antropo-cybernetycznym, było przedmiotem mojej pracy doktorskiej, którą obroniłem Krakowie.

Wyniki badań i eksperymentów w szkoleniu kandydatów na kierowców z zastosowaniem omawianego materialnego środowiska dydaktycznego potwierdzają:

a) skrócenie czasu szkolenia do 30 %;

b) prawidłowe modelowanie struktur czynnościowych w kształceniu nawyków kierowcy samochodowego;

c) dobrą koordynację wzrokowo-ruchową struktur czynnościowych kierowcy w samodzielnym kierowaniu pojazdem samochodowym;

d) Wyżej opisane materialne środowisko dydaktyczne sprawiło wzorowy proces kształcenia;

e) Wzorową i bezpieczną eksploatację pojazdu w rzeczywistych warunkach nauczania jazdy samochodem.