Wstępna ocena badań neurologicznych pacjentów z rozpoznaniem SM
przed zabiegami i po zabiegach klawiterapii

Badania przeprowadzono w Centrum Klawiterapii „Źródło” w okresie 12-17.04.1999 r. (dwie kobiety, 38 i 46 lat) oraz 19-24.04.1999 r. (dwóch mężczyzn, 40 i 41 lat). Wszyscy chorzy mieli kliniczne rozpoznanie SM potwierdzone rezonansem magnetycznym mózgu.

Badania przeprowadzałem przed rozpoczęciem kuracji i zaraz po 5-dniowej kuracji klawiterapią. Badanie neurologiczne przeprowadzano według zasad klasycznego badania neurologicznego oraz wypełniano ankietę dla każdego chorego zawierającą ocenę układu ruchowego, czuciowego, wegetatywnego oraz stanu emocjonalno-psychicznego przed i po kuracji klawiterapii.

Układ ruchowy:

U trzech chorych stwierdzono bardzo wyraźną poprawę w poruszaniu się, z odstawieniem kul lub laski, z samodzielnym poruszaniem się na odcinkach wielokrotnie dłuższych niż przed kuracją oraz wyraźną poprawę w chodzeniu po schodach. Koordynacja ruchowa uległa zdecydowanej poprawie. Zaobserwowano też wyraźne obniżenie spastyczności w kończynach, głównie dolnych.

U jednej pacjentki stwierdzono niewielką poprawę, ale była to chora o znacznym kalectwie ruchowym, z wtórnymi zmianami w stawach. U chorej tej natomiast znacznie poprawił się nastrój, wzrosła chęć do ćwiczeń i czynnej rehabilitacji.

Układ czuciowy:

U trojga chorych, u których występowały zaburzenia czucia obiektywne (deficyty badane) jak i parestezje, po kuracji klawiterapią jedne i drugie dolegliwości. U jednego pacjenta nie stwierdzono deficytów czuciowych przed i po kuracji.

Zwieracze:

Wszyscy chorzy przed kuracją zgłaszali trudności w oddawaniu stolca (przewlekłe zaparcia) oraz moczu (parcie na pęcherz z trudnościami w oddawaniu moczu, częste wstawanie w nocy). Po kuracji klawiterapią u wszystkich chorych dolegliwości te ustąpiły.

Ukrwienie kończyn górnych i dolnych (ucieplenie):

U wszystkich chorych stwierdzono zimne ręce i stopy. Po kuracji klawiterapią obserwowano znaczną poprawę ucieplenia obwodowych części kończyn.

Stan psychiczno-emocjonalny:

Wszyscy chorzy po kuracji klawiterapią oceniali swój stan emocjonalny jako znacznie lepszy: stali się mniej nerwowi, spokojniejsi, o wyraźnie lepszym napędzie psychomotorycznym, wystąpiła poprawa snu, wyraźna stabilność nastroju na lepszy. Wszyscy pacjenci zgłaszali zdecydowaną chęć kontynuowania zabiegów klawiterapii, jak i ćwiczeń oraz masażu w warunkach domowych. Umożliwiało to przyuczenie członka rodziny każdego pacjenta do stosowania zabiegów klawiterapii u chorego w domu.

Należy podkreślić, że troje chorych zgłaszało przed kuracją zaburzenia widzenia (ostrości wzroku). Wszyscy pacjenci po kuracji klawiterapią potwierdzali znaczną poprawę w widzeniu, czego, prócz krótkiego testu czytania, nie można było dokładnie zobiektywizować (konieczne badanie okulistyczne).

Reasumując: Na podstawie moich osobistych badań, analizy ankiet p. dr M. Szubert-Czarnockiej oraz analizy statystyki 100 chorych, podanych mi przez dr F. Barbasiewicza, należy podkreślić, że uzyskaną dzięki klawiterapii poprawę w stanie ruchowym oraz w stanie emocjonalno-psychicznym u pacjentów z rozpoznaniem stwardnienia rozsianego uznać należy za znaczącą. Przy obecnym stanie wiedzy co do leczenia SM, z zupełnie niezadowalającym leczeniem farmakologicznym (może oprócz ostrych rzutów), metoda klawiterapii jest godna polecenia, a wyniki uzyskane po pięciodniowej kuracji u chorych są niezwykle obiecujące. Klawiterapia jako forma leczenia wspomagającego lub forma rehabilitacji winna być rozpowszechniona. Należy przy tym zaznaczyć, że nie należy tych wyników traktować jako formy remisji (charakterystycznych w tej chorobie), lecz jako bezpośredni wynik kuracji.

dr JAN K. NOWAK – specjalista neurolog, neurofizjologia kliniczna
ul. Powstańców 99/6, 05-804 Pruszków 6


Ocena stanu neurologicznego 10 pacjentów po zabiegach klawiterapii (obserwacja pięciodniowa)

W kwietniu i maju 1999 r. badano dziewięciu pacjentów z rozpoznanym wcześniej stwardnieniem rozsianym potwierdzonym badaniami ( rezonansem magnetycznym i obserwacją w szpitalu). Wszyscy pacjenci przedstawili odpowiednią dokumentację lekarską (klisze NMR, karty informacyjne). Jeden chory z rozpoznanym przed ośmioma miesiącami stwardnieniem zanikowym bocznym (karta informacyjna). Dziewięć osób z powyższych ukończyło kurację (jeden zrezygnował z powodu konfliktów z innymi chorymi).

Wśród pacjentów były 4 kobiety w wieku od 38 do 46 lat i 6 mężczyzn w wieku od 38 do 51 lat.

Czas trwania choroby wahał się od 5 do 11 lat. U pacjenta z SLA (choroba neuronu ruchowego) – osiem miesięcy. Przebieg choroby w dwóch przypadkach był określony jako powoli postępujący, w czterech – postępujący z zaostrzeniami, w trzech jako przebieg rzutami. W ciągu ostatnich trzech miesięcy nie stwierdzono istotnego pogorszenia stanu zdrowia (rzutu lub zaostrzenia choroby). Przebieg stwardnienia zanikowego bocznego określono oczywiście jako postępujący. Pacjent otrzymywał od kilku miesięcy Rilutek 1x1 tabl.

W stanie neurologicznym stwierdzono:

u dwóch kobiet dominował niedowład spastyczny kończyn dolnych i zespół móżdżkowy;

u dwóch pozostałych kobiet dominował niedowład połowiczy spastyczny, zaburzenia czucia powierzchownego, drętwienia;

u czterech mężczyzn dominował niedowład spastyczny kończyn dolnych;

u jednego – zespół móżdżkowy, połowicze zaburzenia czucia;

u chorego z chorobą neuronu ruchowego dominował niedowład spastyczny kończyn dolnych, niedowład wiotki kończyny górnej prawej, zanik mięśni obręczy barkowej, bez zaburzeń czucia;

Wszystkie badane osoby pokładały dużą nadzieję w oczekującej je kuracji, były do niej pozytywnie nastawione, wyrażały chęć kontynuowania jej w dłuższym okresie.

Po pięciu dniach stwierdzono:

jedna osoba zrezygnowała z kuracji ze względu na konflikty osobiste;

jedna osoba oceniła poprawę swojego samopoczucia jako mierną. Badaniem stwierdzono niewielkie obniżenie spastyczności w obu kończynach dolnych, co rzutowało na nieco lepszą sprawność chorej.

Pozostałe osiem osób oceniło swoją sprawność jako znacznie lepszą: uzyskali większy zakres ruchów w niedowładnych kończynach, dłuższy dystans samodzielnego chodzenia, ustąpienie lub zmniejszenie się zaburzeń czuciowych (drętwienia, mrowienie), lepszą kontrolę nad zwieraczami (dwie osoby). Badaniem neurologicznym stwierdzono obniżenie spastyczności w niedowładnych kończynach, co rzutowało na większy zakres ruchów, lepszą sprawność i większą samodzielność chorego. Pozostałe objawy (ustąpienie lub zmniejszenie się zaburzeń czuciowych, poprawa ostrości wzroku) były podawane przez pacjentów, ale nie były weryfikowane badaniami obiektywnymi, (np. czuciowe potencjały wywołane, badanie okulistyczne itp.). Stwierdzono utrzymywanie się dotychczasowych deficytów piramidowych (obj. Babińskiego, Rossolimo, asymetrii odruchów), obj. móżdżkowych (oczopląs, dyzmetria) oraz uszkodzeń nerwów czaszkowych (zez).

Nie oceniono odległych skutków kuracji (powyżej pięciu dni).

Rozdział następny >>

Wnioski - podsumowanie